Paarden­tram­remise met stallen

Het ontwerp van de paarden­tram­remise met stallen "Schinkelhaven" is van architect Abraham Salm, en dateert van 1884. De opdracht­gever was de Amsterdamse Omnibus Maatschappij en het werd gebouwd in 1884 (en 1885?) door aannemer A. van Zelst.
Het T-vormige complex rond een binnenplaats, gebouwd aan de toenmalige stadsrand bij de uitgang van het Vondelpark is van cultuur­historisch belang voor de architectuur- en vervoers­geschiedenis. Het bestaat uit twee onder­delen met drie verschillende gevels:
1. Tramremise met gevel aan Amstelveenseweg 134 (naast de voormalige Schinkelkerk, berucht door "de zaak Geelkerken", ("Heeft de slang gesproken?") uit 1924-1926).
2. Stallen met daarboven aan de kant van Schinkel­haven­straat 27 de woning van de stalbaas en keuken en aan de kant van de Eerste Schinkel­straat 16 de hoefsmederij.
(overigens: een tiental meters links van de hoefsmederij stond vanaf 1902 tot na 1928 een cocaïnefabriek)
Het complex is tegenwoording in gebruik door de Binnenpret.

oude foto's   ·   bouwtekeningen

Façade Amstelveenseweg

De gevel is een mooi voorbeeld van de russische nationale stijl. De Tramremise is qua stijlkeuze en kleurigheid wellicht Abraham Salm's meest gewaagde werkstuk, en een van de ijkpunten binnen zijn œuvre. Een ingekleurde lithografische afdruk van de ontwerptekening (in spiegelbeeld dus) werd in 1900 naar de wereldtentoonstelling in Parijs gezonden.
Wijlen kunsthistoricus Arjen Looyenga ontdekte, dat de gevel geïnspireerd lijkt op een tekening van de russische schilder en architect Viktor Hartmann: een ontwerp voor een klok in de vorm van de hut van de russische sprookjesheks Baba Yaga, die woonde in een hut op kippenpoten.
De tekening hing op Hartmann's (herdenkings)­tentoonstelling waarop zijn vriend, de componist Modest Moessorgski (enkele dagen voor zijn alcoholische dood geportretteerd door Ilya Repin), zijn "Schilderijen van een tentoon­stel­ling" baseerde, waarvan "De hut op kip­pen­po­ten, Baba Yaga" een deel is.

Via Triumphalis

De Amstelveenseweg en haar directe omgeving was in de laatste drie decennia van de negentiende eeuw een showcase van plezier- en vermaaks­architectuur. Blijkbaar geëntameerd door de nabijheid van het Vondelpark, werden hier bebouwingen geplaatst die een toonbeeld waren van speelse vormentaal, en kleine of grotere experimenten presen­teerden op het gebied van stijl en materiaal­gebruik, bijvoorbeeld het (in de jaren-50 afgebroken) Broeker Huis uit de jaren 1880; de (gesloopte) uit­span­ningen in 'chalet'-stijl; en het (in 1998 gesloopte) Boomschors­huisje uit 1886. Deze architectuur herinnert, hoewel ze functioneel is, aan de folly.